Örme Nedir?

Örmenin Tarihçesi 
İplik eğirme, dokuma ve dikiş gibi işlerin M.Ö. 5000-6000 yıllarından itibaren yapılıyor olmasına rağmen, el örmeciliğinin M.S. 600’lü yıllarda Mısır’da ilk örnekleri görülmeye başlamıştır. İlk örme işlemleri 1589 yılına kadar; bugün de hala kullanılmakta olan basit şiş, mil ve tığ ile gerçekleştirilmişti. Bir örme yüzeyi oluşturmak için, mekanik araçların kullanımına ilk kez 1589 yılında İngiltere’de William Lee tarafından başlanmıştır. Bir çorabı örmek için yapılan el hareketlerini incelemiş ve bunların aynısını yatay olarak duran bir yatak üzerindeki iğnelere mekanik olarak yaptırmıştır. Esnek uçlu örme iğnelerinin kullanıldığı bu düzenek, aynı anda 16 ilmek yapabiliyordu. Her bir ilmek için ayrı iğnesi olan bu makine dakikada 600 ilmek atarak şaşırtıcı bir hızla çalışmaktaydı. 1758 yılında Jedediah Strutt yatay durumdaki iğne yatağına, dikey durumda bir iğne yatağı daha ekleyerek ilk çift iğne yataklı örme makinesini yapmıştır. 1789 yılına geldiğimizde ise Fransız Decroix Wise, dairesel bir yatak üzerine iğneleri dizerek ilk yuvarlak örme makinesini yapmıştır. 1847’de ise İngiliz Matthew Townsend, dilli iğneyi bularak örme tarihinde yeni bir dönem açar. Bu buluş, uzun zamandır bilinmekte olan kancalı iğnelerdeki baskı işlemini ortadan kaldırıp, örme mekanizmasını kolaylaştırarak el tezgâhlarının süratlenmesini ve dolayısıyla maliyetlerin azalmasını sağlar.

Örme sektörü, İkinci Dünya Savaşı’na kadar önemli bir gelişme gösterememiştir. Ancak savaşın sona ermesiyle, örmenin her dalında çok önemli ve hızlı gelişmeler olmuştur. Bu gelişmelerle birlikte, örme kumaşlar her alanda daha çok kullanılmaya ve tercih edilmeye başlanmıştır. Örme makinelerinde, elektronik ve bilgisayar teknolojilerinin kullanılmasıyla örme alanındaki gelişmeler günümüzde büyük bir hızla sürmektedir. Bu gelişmeler sonucunda, örme kumaşların kullanım alanları ile birlikte üretim miktarları da yüksek artışlar göstermiştir. Günümüzde yuvarlak örme makineleri, yüksek üretim performansları nedeniyle, metre işi örülmüş örgü yüzeylerin üretiminde; düz örme makineleri ise fully fashion (forma göre örme) örgü yüzeylerin üretiminde daha çok kullanılmaktadır. Ayrıca örme makineleri, yüksek desenlendirme olanakları nedeniyle fantezi giyim ve dış giyim ürünlerinin üretiminde de yaygın olarak kullanılmaktadır.


Örmeciliğin Tanımı

İpliklerin tek ya da topluca beslenmesi ile örücü elemanların ipliklere ilmek formunu çekim yardımıyla kazandırarak yan yana ve boylamasına bağlantılar oluşturulması sonucunda tekstil yüzeyi elde etme işlemine örme adı verilir. Örme ile yüzey oluşturma işlemi ipliğin en hızlı şekilde kumaş yapısına dönüştürüldüğü sistemdir. Ayrıca örme sistemi ile üretilen kumaşlarda, diğer tekstil yüzeylerine göre boyut stabilitesi yönünden daha esnek, daha elastik, daha yumuşak ve daha dolgun bir yapı elde edilir.

Örme Sınıflandırılması
Örme, ilmek oluşum yönüne göre iki ana sınıfa ayrılır.
-Atkılı Örme (Atkılı örme sistemli makineler),
-Çözgülü Örme ( Çözgülü örme sistemli makineler).
Örmeciliğin temel sınıflandırma kriteri; ilmek oluşturma yönünün dokuma kumaş sisteminde kullanılan atkı ve çözgü ipliklerinin yönüne göre ifade edilmesidir. Dokuma kumaşlarda enine yöndeki iplikler atkı, boyuna yöndeki iplikler çözgü ipliği olarak ifade edilir.


Atkılı Örme

Tek iplik besleme sistemine göre ilmeklerin enine yönde hareket ederek bağlantı yapması ile yüzey oluşturma tekniğine dayalı örmedir. Atkılı örmede yuvarlak örme sisteminin en önemli özelliği iplik sabit, iğnelerin hareketli olması ve esnekliği yüksek kumaşların üretimine olanak sağlamasıdır. Atkılı örmede düz örme üretiminde iğneler sabit, iplik ve sistemler hareketlidir.

Çözgülü Örme
Çok iplik besleme sistemine göre ilmeklerin boyuna yönde hareket ederek bağlantı yapması ile yüzey oluşturması tekniğine dayalı örmedir. Çözgülü örme sisteminin en önemli özelliği iplik hareketli iğneler sabit olmasıdır. Çözgülü örmede; dokuma kumaşlar kadar stabil, atkılı örme kumaşlar kadar esnek kumaş yapıları elde edilebilir.


Örme Makinelerinin Sınıflandırılması

Örme makineleri örme sistemine, makine çeşidine, boyutlarına, iğne cinsine, makine inceliklerine ve üretimine göre çok çeşitli sınıflandırılabilir. Aşağıda örme makinelerinin temel sınıflandırılması yapılmıştır.


Örme Makineleri Çeşitleri

1-) Çözgü Sistemli Örme Makineleri
-Rachel çözgülü örme otomatları,
-Trikot çözgülü örme otomatı,
-Kroşet (aksesuar) tipi çözgülü örme makineleri,
-Diğer çözgülü örme makineleri,
2-) Atkı Sistemli Örme Makineleri
a-) Düz Örme Makineleri
-Mekanik düz örme makineleri,
-İntersia düz örme makineleri,
-Aksesuar nitelikli (yaka, kol bandı) düz örme makineleri,
-Eldiven, çorap düz örme makineleri,
-Jakarlı düz örme makineleri,
-Jakarsız düz örme makineleri,
b-) Yuvarlak Örme Makineleri,
-Tek plaka süprem yuvarlak örme makineleri,
-Çift plaka ribana yuvarlak örme makineleri,
-Çift plaka interlok yuvarlak örme makineleri,
-Tek silindirli yuvarlak çorap örme makineleri,
-Çift silindirli yuvarlak çorap örme makineleri.

Örme Makinelerinin Numaralandırılması
Örme makineleri numarasına göre çeşitlenir. Makine numarası 1 inch’teki iğne sayısına eşittir. 1 inch 2.54 cm. veya 25.4 mm’dir. Numaralandırma kumpas denilen hassas bir cetvelle yapılmaktadır. Plaka üzerinde kumpasla 1 inch mesafe ölçülür. Bu mesafedeki iğneler sayılarak makine numarası tespit edilir. Bu yönteme inch hesabı denir. Makine numarası büyüdükçe makine inceliği artar, azaldıkça makine kalınlaşır.